sab. in festo ss. Philippi et Jacobi ap.
Zygmunt król polski z powodu sporów między burmistrzem, rajcami i mieszczanami m. Lublina z jednej strony, a przedmieszczanami z drugiej wyznaczył komisarzy, którzy po zbadaniu konfliktu na miejscu wydali dekret, pozostawiając decyzji króla sprawy propinacji miodu i piwa na przedmieściach, lokowania gości, uprawiania handlu i składowania towarów.
Ponadto król powtarza i potwierdza poniższy dokument:
- 1489,17maja, Kraków
die dom. prox. p. fest. s. Sophiae
Kazimierz [Jagiellończyk] król polski, na prośbę Jana Siestrzeńca i Klemensa Minczara rajców lubelskich, zatwierdza dokument wystawiony w imieniu i pod pieczęciami Mikołaja z Ostrowa kasztelana bieckiego i starosty lubelskiego oraz Daniela z Białaczowa kanonika sandomierskiego, pisarza królewskiego [1489, 24 IV, Lublin.?], zawierający ugodę zawartą między m. Lublinem i częścią przedmieszczan do niego należących z jednej strony, a innymi mieszkańcami przedmieść (wymienieni imiennie) z drugiej, m.in. w sprawie wyboru rajców, wolnego handlu i propinacji piwa.
Lista świadków (w dok. z 1540 r.)
In nomine Domini amen, ad perpetuam rei memoriam, nos SIGISMUNDUS Dei gratia rex Poloniae, magnus dux Litvaniae necnon terrarum Cracouiae, Sandomiriae, Syradiae, Lanciciaae, Cuiaviae, Russiae, tocius Prussiae, Masouiae, Culmensis, Elbingensis, Pomeraniae etc. dominus et heres, universis et singulis, qui nunc sunt, quique post futuri sunt planum testatumque facimus, quod cum orta fuisset controversia inter famatos proconsulem, consules et cives Lublinenses ex una et inter suburbanos eiusdem civitatis nostrae Lublinensis parte ex altera, quarundam rerum et iniuriam occasione. Nos emolumenti rebus et controversiis inter prefatos subditos nostros exortis finem imponere volentes commiseramus, atque dederamus easdem controversias et iniurias cognoscendi et determinandi potestatem magnificis Petro de Dambrouicza palatino et Radomiensi capitaneo, Joanni de Thanczin castellano Voiniciensi et capitaneo, Bernardo Maczieiowski castellano et Zavichostensi capitaneo, Lublinensibus, quiquidem consiliarii nostris ad civitatem et pretorium Lublinensem descenderant, atque ibidem vocatis partibus utrisque earum iniurias et controversias audiverunt, illisque magna ex parte finem imposuerunt decreto suo mediante, quod nos quidem ratum habemus super articulos tamen quosdam, videlicet de medonis in suburbio et cervisiae propinatione hospitum locacione mercatura exercenda et mercium depositione, nullum suum tulerunt decretum, sed eorum articulorum nobis reservant cognitionem et decisionem, atque partes utraque ad nos super emolumenti articulorum decisione facienda remiserunt, illisque coram nobis terminum certum praefixerunt et assignarunt. Quo quid termino adveniente consules et cives Lublinenses misso ad nos nuncio suo per illum produxerunt coram nobis literas serenissimi olim Kazimiri Poloniae regis, parentis nostri desiideratissimi, pronominatos articulos et alia quaedam in se continentes supplicaruntque nobis humiliter, ut illos circa emolumenti literas conservare, atque eas approbare, ratificare et confirmare dignaremur, quarum quidem literarum tenor sequitur est que talis: „KAZIMIRUS Dei gratia rex Poloniae, magnus dux Lithuaniae, Russiae Prussieque dominus et heres etc., significamus tenore presentium, quibus expedit universis presentibus et futuris presentium noticiam habituris, quomodo coram maiestate nostra personaliter constituti famosi Joannes Siestrzeniecz et Clemens Minczar consules civitatis nostrae Lublinensis, suo et aliorum consulum iuratorumque magistrorum fraternitatum et totius communitatis civitatis eiusdem nominibus exhibuerunt nobis certas literas sub titulo et sigillis generosi et venerabilis Nicolai de Ostrow castellani Biecensi et capitanei Lublinensi ac Danielis de Bialaczow canonici Sandomiriensi notarii nostri certam concordiam, unionem et ordinationem inter ipsos consules iuratos, magistros civiatatum et totam communitatem civitatis praedictae partemque suburbanorum ipsis adherentem ex una et quosdam Joannem Zdun, Jacobum Thvrobinski, Laurentium Balanda, Adam Dudek, Thomam Urbanum, Thomam dictum Cwarnik serifabros et Albertum Grandisz suburbanos et alios incolas suburbii civitatis praedictae eis adherentes partibus ex altera de et super quibusdam controversiis et dissensionibus, electionem consulum, mercaturae et propinationis cervisiae libertatem, aliaque iura et consuetudines, in quibus praedicti suburbani iniuriam se habere dicebant. Contingentibus de mandato et commissione nostra, atque partium consensu et voluntate ac vadio centum marcarum pecuniae parti tenenti ordinationem praemissam per partem contravenientem solvendo per utramque parte assumpto et approbato factam et dispositam in se continentes, petentes easdem in certis articulis praesertim infrascriptis per nos approbari, ratificari et literarum nostrarum munimine confirmamri. Et primo, quod consules civitatis supradictae Lublinensis pro tempore existentes pro consueta die electionis consulum, omnes et singulos tam cives, quam suburbanos ad pretorium convocare debent, quibus convenientibus communi populo, ante stubam in palacio pretorii eiusdem propter insolentias, clamores et alios excesus, qui plerumque circa talem electionem fieri consueverant remanente scabini, magistri fraternitatum, institores, mercatores civisque possessionati notabiliores ac etiam seniores electi et iurati de suburbio et non alii cum hiis, qui ad electionem ipsam pertinent, videlicet palatino et capitaneo loci vel eorum nunciis una cum consulibus praefatis interesse debent, consules secundum ius et consuetudinem ipsorum electuri, atque electos vocata tota communitate tam civili, quam suburbana, illis debent publicare et manifestare, quos ipsa communitas debebit suscipere, tractare et honorare, atque eisdem tamque eorum superioribus et praesidentibus in loco nostro, in omnibus intendere et obedire. Aliis omnibus circa talia fieri consuetis, tentis, habitis, publicatis et observatis non debebit denique, nec audebit quispiam congregationes clandestinas et privatas, quae etiam fieri consueverant absque scitu consulum sub omnium bonorum suorum et colli privatione facere aut attemptare quoquomodo, sed si quis se iniuriam habere pretenderit, extunc ad consules vel tempore clausionis civitatis ad eorum seniores, quos consules omni anno eligunt et in suburbio constituunt et deputant venire et recurcsum habere debet, iusticiam pro iniuria petiturus emerserant in super certae cervisiraum propinationes in suburbio civitatis praedictae, quam suburbani contra consuetudinem antiquam, prout testimonium hominum plurium fidedignorum circa ordinacionem premissam per supradictos Nicolaum capitaneum et Danielem notarium nostros receptum et examinatum continebat inducere et habere volebant, ne itaque id decreto fiere. Inventum et decretum est, quod nullus suburbanorum predictorum sub poena nostra regali quatuordecim marcarum, non aliquando, quam tempore nundianrum cervisiam non nisi ex civitate Lublinensi receptam ex non aliunde conductam, secundum constitucionem civilem, ne per excessivam solucionem et taxam cervisiae hospites advenae et caeteri homines aggravarentur propinare audebit et debebit. Ita, quod cesantibus nundinis cessare debebit et cervisiae praefate propinatio sub poena predicta, excepta necessitate propria, qua exigente suburbani praefati pro usu suo cervisiam ex ipsa civitate Lublinensi vasis quantumcunque magnis et parvis secundum eorum placitum recipere debent, eandem ad suum et familiae suae usum et non ad propinationem conversuri. Consules tamen supradicti in domo ipsorum extra muros civitatis memoratae sitta, dicta solna stodola hominem bonorum servare debent, qui cervisiam Lublinensem quottidie habere et propinare, aliqua omnia necessaria pro hospitibus advenis habere debebit. Non debebunt etiam suburbani pretacti sub poena nostra prefata regali quatuordecim marcarum aliquas de caetera mercaturas et negotiationes in suburbio facere et exercere, sed mercari volentes vasa mellis, piscium, ceram, sepum, lanam, ferrum, calibem, cutes maiores, piper, crocum et alias species pannorum et alias merconcias, quascumque more aliorum mercatorum coementes in civitate prefata deponere et conservare debent, domos et cameras propterea necessarias empturi aut arendaturi in civitate ipsa pro conservacione mercium supradictcarum. Si vero suburbani prefati, praesertim, qui pro eorum victu ad alias civitates et oppida equitare consueverant cutes minores vel res alias coemerint, extunc cum omnibus rebus sic emptis ad circulum civitatis praedictae, alias ad locum fori venire debent et eas pro venditione exponere secundum ipsorum beneplacitum voluntatis et dum res ipsas vendere non possent, licebit easdem in domos mansionis eorum conducere et servare et demum toties, quoties necessarium fuerit ad forum in circulo pro venditione exponere et non alibi sub poena suprascripta. Decretum est, quod cives quicumque civitatis eiusdem et suburbani nullas res, neque etiam frumenta in suburbiis et extra murum emere debent, sed in civitate emendo in domos suas conducere et in loco fori consueto res easdem emptas si et quotiens placuerit vendicioni exponere sub poena prefata, excepto quod forum taliter congregaretur, quod in civitate comprehendi non posset, extunc et in suburbio sicut et in civitate res easdem omnibus tam civibus, quam suburbanis emere licebit. Debent etiam sub poena praescripta omnia stabula equorum in suburbio constituta quottidie stare clausa et non nisi tempore nundinarum debent aperiri, ne hospites advenae in eadem intrandi, atque hospitandi in eisdem haberent occasionem, exceptis magnificis et notabilibus personis, quibus licitum est stare, ubi eis placuerit, non audebunt insuper, neque debebunt suburbani sepedicti avenam, fenum et stramina hospitibus advenis vendere exceptis nundinis, quibus durantibus sicut suprascriptum est omnibus tam emendi, quam vendendi plenaria libertas conceditur. Ne autem suburbani prefati per cives supradictos iniurose opprimeretur, licebit eis in defectu iusticiae ad capitaneum loci illorum querelis confugere, etiam absque voluntate consulum, qui eos ab hoc prohibere non debebunt. Omnes insuper contentionum et dissensionum occasiones inter cives et suburbanos supradictos perpetualiter extincte et mortificatae esse debent sub articulorum praescriptorum firma et inviolabili observacioni. Nos [itaque] de nostra benignitate et consiliariorum nostrorum consilio, peticioni consulum suprascriptorum tanquam iuste et racionabili favorabiliter annuentes ordinationem eandem tamquam iuste at legitime factam sub articulis superius expressis in omnibus et per omnia ratam et gratam habentes approbavimus et ratificavimus approbamusque et presentibus ratificamus, decrnentes eam robur firmitatis obtinere. Harum quibus sigillum nostrum est subappensum testimonio literarum. Datum Cracouiae, die dominico proximo post festum sanctae Zophiae, anno Domini millesimo quadringentesimo octagesimo nono. Gregorius vicecancellarius subscripsit. Relatio venerabilis Gregorii [de Lu]braniecz Regni Poloniae vicecancellarii.” Nos itaque Sigismundus rex Poloniae prefatis supplicationibus praedictorum consulum et civium Lublinensium ut pote iustis benigne annuentes unaque considerantes preinsertas literas iuste et legittime esse emanatas omnique vicio et suspicionis nolo carentes, illas et omnia in eis contenta et descripta in omnibus articulis, punctis, clausulis et conditionibus approbantes, ratficando et confirmando duximus approbamusque ratificamus et confirmamus harum seria literarum, decernentes illas et omnia in eis descripta, quantum in earum usu et continua pacificaque possessione fuerint vim et robur debitae firmitatis obtinere debere tenore presentium mediante. Harum testimonio literarum quibus sigillum nostrum est appensum. Datum in Radom, sabbato, in festo sanctorum Philippi et Jacobi Apostolorum, anno Domini millesimo quingentesimo quadragesimo, regni nostri anno tricesimo quarto. Presentibus reverendis in Christo patre nec non magnificis, venerabilibus et generosis: domino Samuele Maczieiowski episcopo Chelmensi et Regni Poloniae vicecancellario, Petro de Dambrowicza palatino Lublinensi et capitaneo Radomiensi, Nicolao Wolski Sandomiriensi, serenissimo coniugis nostrae curiae magistro Sanocensi, Lanczkoronensi, Lomzensi et Visnensi capitaneo, Petro Opalenski Gneznensi, serenissimi filii nostri curiae magistro ac Costenensi et Olstinensi capitaneo, Joanne de Thanczin Voinicensi, curiae nostrae marschalco ac Lublinensi et Lelouiensi capitaneo, Spitcone de Tarnow Radomiensi, regni nostri thesaurario ac Syradiensi, Krzepiciensi et Brzeznicensi capitaneo, Bernardo Maczieiowski Lublinensi et capitaneo Zawichostensi castellanis, Paulo de Wolia Regni Poloniae cancellario et capitaneo Gostinensi, Jacobo Vchanski canonico Cracoviensi, refferendario, Andrea Zebrzidowski, Stanislao Hosio iuris utriusque doctore, canonicis Cracoviensis, secretariis nostris, Martino Wolski tribuno Cracoviensi cubiculi nostri praefecto, Augustino Cothwicz curiae nostrae vexillifero et stabuli prefecto, Hieronimo Stapkowski coquinae nostrae magistro et aliis plurimis dignitariis, officialibus et aulicis nostris sincere et fidelibus nobis dilectis. Datum per manus prefati reverendi in Christo patris domini Samuelis Maczieowski episcopi Chelmensis et Regni Poloniae vicecancellarii, sincere nobis dilecti.
Samuel episcopus Chelmensis et vicecancellarius subscripsit.
Relatio eiusdem reverendi in Christo patris domini Samuelis Maczieiowski, Chelmensis episcopi et Regni Poloniae vicecancellarii.
Oryg., perg.,73,5 x 49,5+9,3 cm, zachowany dobrze, dwie plamy na zakładce i kilka niedużych w tekście; inicjał „I”; j. łac.
Pieczęci brak, dwie dziury i odcisk sznurka na perg.
Pod tekstem: relacja i podpis Samuela Maciejowskiego, podkanclerzego.
Na marginesie z lewej: „Obedientia conventicula inhibetur”; „NB cerevisia”; „NB Mercatura”.
Na odwrocie: 2 regesty [XVII-XVIII w.]; „NB 7mum Priuilegium in quo continetur ciuibus suburbanis licitum esse propinare cerevisiam sed mercatura quaevis illis indicta est. Anni Domini 1489 et 1540”; „Lectum”; inne napisy zatarte; „Nro 102do” (sumariusz z r. 1836).
Kopia z r. 1800 z podpisem sekretarza magistratu m. Lublina, Franciszka Krępskiego.
Reg.: KmL, sygn. 248, s.32; AmL, sygn. 151, nr 116 (w obu reg. brak wzmianek o dok. króla Kazimierza).
Druk: Riabinin, nr 173 (i 67 – dok. królewski z r. 1489).
Wykaz, 67; DmL, sygn. 78.
Uwaga: Datę dok. z 24 IV 1489 r. uzupełniono na podstawie: Riabinin, nr 67; Oryg. dok. z 17 V 1489 r. w Bibl. Łopac, nr 50; Mikołaj z Ostrowa, był starostą lubelskim w 1. (1481) 1483 – 1500, por. Urzędnicy małopolscy, nr 1324.