1451, 2 lipca, Kraków

W imię Pana, Amen. My, Kazimierz, z Bożej łaski król Polski, a także ziem: krakowskiej, sandomierskiej, sieradzkiej, łęczyckiej, kujawskiej i dobrzyńskiej, wielki książę litewski, pan i dziedzic Pomorza i Rusi, oznajmiamy na mocy niniejszego [pisma] wszystkim, którym wypada, zarówno obecnym, jak i przyszłym, którym będzie wypadało [to] oznajmić, że ponieważ od dawna powstawały liczne waśnie, spory i różnice między opatrznymi: wójtem Janem Pieczeniem z jednej strony, a naszymi rajcami i mieszczanami lubelskimi z drugiej, i wielokrotnie dochodziły do naszej wiadomości, a podobnie i teraz w formie skarg o nich usłyszeliśmy, my zatem, którzy wznosimy się ponad spory między naszymi poddanymi i pragniemy zawsze chwalić pokojową jedność, poleciliśmy i całą mocą królewskiego autorytetu nakazaliśmy naszym dostojnikom, a mianowicie wielmożnym i szlachetnym: Przedborowi z Koniecpola kasztelanowi sandomierskiemu, Piotrowi ze Szczekocin podkanclerzemu naszego Królestwa Polskiego, Wojciechowi z Michowa kasztelanowi zawichojskiemu, Janowi Kuropatwie z Łańcuchowa podkomorzemu [lubelskiemu] oraz Janowi z Kijan łowczemu lubelskiemu, wysłuchanie, zrewidowanie i zbadanie, sądowne załagodzenie i rozstrzygnięcie sporów dotyczących tego rodzaju różnic między wspomnianymi stronami. Ci właśnie wspomniani nasi dostojnicy, po przesłuchaniu i należytym rozważeniu, stosownym wysłuchaniu twierdzeń i odpowiedzi z obu stron oraz okoliczności nieporozumień, stwierdzając z naszym królewskim autorytetem, że należy zachować między obiema stronami po wieczne czasy tego rodzaju porządek, postanowili sądownie, w niżej opisanej postaci i sposobie, po pierwsze: tychże rajców, mieszczan i mieszkańców naszego uprzednio wspomnianego miasta Lublina po wieczne czasy utwierdzić w ich prawie niemieckim we wszystkich [jego] punktach i klauzulach, zgodnie z tym, jak prawo to tego wymaga, że tenże wójt i jego potomkowie zgodnie z prawem niemieckim nie powinien pozywać rajców i mieszczan przed swój sąd, lecz w poszczególnych sprawach, które miałyby być wszczęte przez tegoż wójta przeciwko tymże rajcom, mieszczanom i mieszkańcom Lublina [ogółem] lub któremukolwiek z nich oddzielnie, niech działa [on] i postępuje zgodnie z prawem niemieckim. Jest także rzeczą właściwą, że wójt powinien wobec wszystkich zgodnie ze swym przywilejem występujących wobec niego ze skargą na podstawie prawa niemieckiego ugodzić się pod karą umowną stu grzywien. Przede wszystkim zaś wszystkie kramy, które tenże wójt zbudował pod ratuszem po strawieniu [ich] przez ogień, winien on mieć w posiadaniu po wieczne czasy, pod tym warunkiem, że wszyscy kramarze mają pozostawać w tych kramach i sprzedawać swoje towary i rzeczy, a temuż wójtowi i jego prawowitym następcom płacić pochodzący od nich czynsz. Wszyscy też kramarze mieszkający w naszym mieście Lublinie winni swoje kramy znajdujące się w Lublinie, które wszystkie należą do wójta, obsadzać, czyli osieść, tylekroć, ilekroć są w stanie to uczynić. Kramarze ci, mający wspomniane kramy, w dni targowe, to znaczy w poniedziałki, mogą umieszczać szopy w innych miejscach w obrębie miasta Lublina, ale i inni kramarze, którym nie wystarczyłyby kramy wójta, i w których to kramach nie mogliby znaleźć miejsca, będą mogli podczas tych cotygodniowych targów swobodnie rozstawiać szopy, czyli kramy, i sprzedawać swoje towary. Wójt ma także mieć i posiadać wszystkie jatki rzeźnicze, które znajdują się w miejscach od dawna przeznaczonych na jatki. A jeżeli co do tych rzeźników, którzy mają jatki, i co do ich uprawnienia, na którego mocy jatki [te] dzierżą w swoim posiadaniu, wystąpi [jakaś] wątpliwość, rzeźnicy ci winni być pozywani przez wójta przed oblicze starosty i rajców miejskich, stamtąd zaś starosta wraz z tymi rajcami winni się udać na zamek i zwołać posiedzenie sądu gajonego prawa niemieckiego, zrewidować i zbadać ich [tj. stron] prawa, a jeśli stwierdzą oni, że czyjekolwiek uprawnienie zgodnie z prawem pochodzi od poprzedników wójta, niech utrzymają to [uprawnienie] w mocy. Jeżeli zaś tego rodzaju rozstrzygnięcie nie znajdzie aprobaty u wójta lub rajców i odmówią oni uznania go za słuszne, wówczas będą mogli się odwołać do Sądu Najwyższego [Prawa Magdeburskiego] Naszego Zamku Krakowskiego i obie strony winny to [tj. wyrok tego sądu] bezwzględnie uznać. Ponadto [podobnie powinni czynić] rajcy miejscy przeciwko temuż wójtowi w przedmiocie czterech grzywien, których nie powinien od nich dochodzić, a które wójt winien posiadać wraz ze wszystkimi prawami i wszelkimi dochodami po wszystkie czasy. Także [w przedmiocie sporu] między tymi stronami co do wypłaty podatków od sukienników, które wójt chce mieć zgodnie ze swymi prawami i przywilejami, ustalono i określono, z jakiego powodu wójt chce mieć czynsz od sukienników. Mieszczanie zaś odpowiedzieli, że z powodu spalenia miasta daliśmy miastu wolność od wszelkich płatności należnych nam i każdej [innej] osobie, i dlatego nie są zobowiązani do płacenia, podczas gdy wójt mówi przeciwnie, że my od swoich podatków i opłat udzieliliśmy wolnizny, lecz wójt nie chce z tego powodu tracić podatków, do których ma prawa. W przedmiocie tego sporu ustalono i postanowiono, [że] umowy winny obowiązywać zgodnie z tym, jak obowiązują dotychczas, do najbliższego święta świętego Mikołaja [6 XII 1451], kiedy to powinni oni wnieść swoją sprawę w przedmiocie swych uprawnień przed [Sąd] Sześciu Miast, któremu my winniśmy [ją] przekazać za pośrednictwem naszego specjalnego pisma. A jeśli miasta te [tj. ich sąd] stwierdzą, że sukiennicy są zobowiązani do zapłacenia wspomnianego podatku, nie bacząc na naszą wolniznę będą odtąd na przyszłość winni i zobowiązani do płacenia wójtowi należnych mu podatków, lecz będą wówczas zobowiązani zapłacić [także] te, które wstrzymywali od czasu, kiedy ich [płacenia] odmówili. Także co do piekarzy miasta Lublina, jeśli, da Bóg, szczęśliwym trafem w najbliższej przyszłości zatrzymamy się w Lublinie, odtąd cokolwiek między tymi dwiema stronami w odniesieniu do nich zostanie przez nas stwierdzone i postanowione, strony te będą zobowiązane pod taką samą karą umowną stu grzywien uznawać to za słuszne i obowiązujące i [tego] przestrzegać. Tę ugodę i postanowienie wspomnianych uprzednio naszych dostojników, zgodnie z wyżej wyrażonymi formą i porządkiem, niniejszym pismem naszym aprobujemy i na wieczne czasy potwierdzamy, postanawiając, że winny [one] uzyskać moc wiecznotrwałości, a wszystkie artykuły niniejszego postanowienia winny być przestrzegane pod wspomnianą karą umowną stu grzywien tak, aby, jeśli którakolwiek ze stron niniejszego postanowienia w całości lub w jakiejś części przestrzegać [go] nie chciała lub w jakikolwiek sposób je odrzucała, wówczas strona nieprzestrzegająca będzie obowiązana wypłacić nam pięćdziesiąt [grzywien] i drugiej, przestrzegającej [go] stronie drugie pięćdziesiąt, i zobowiązana [będzie czynić] w ten sposób tylekroć, ilekroć uprzednio wspomniane [postanowienia] zostaną naruszone, czego świadectwem jest to pismo, do którego przywieszona została nasza pieczęć. Działo się w Krakowie, w piątek, w sam dzień Nawiedzenia Świętej Maryi Dziewicy, w roku Pańskim tysiąc czterysta pięćdziesiątym pierwszym, w obecności tamże wielmożnych i szlachetnych: kasztelana [krakowskiego] Jana z Czyżowa, wojewodów – krakowskiego Jana z Tenczyna i poznańskiego Łukasza z Górki, kasztelanów – sandomierskiego Przedbora, lubelskiego Krzesława z Kurozwęk i radomskiego Grzegorza z Branic, a także wielu innych świadków w powyższych sprawach. Dane przez ręce wielmożnych Jana z Koniecpola, kanclerza oraz Piotra ze Szczekocin, podkanclerzego Królestwa Polskiego. Za pośrednictwem relacji wielmożnego Piotra ze Szczekocin, podkanclerzego Królestwa Polskiego