pridie s. Sirnonis et Jude ap.
Zygmunt król polski wobec skarg burmistrza i rajców lubelskich na starostę lubelskiego Jana [Gabriela] z Tęczyna, marszałka nadwornego koronnego, że uzurpuje sobie przysługujące im prawo wyboru licytatorów oraz sądzenia kupców chrześcijańskich i żydowskich miejscowych i obcych stwierdza, że nikomu innemu wspomniane prawo nie przysługuje, jak tylko burmistrzowi i rajcom, a starostowie nie mogą przeszkadzać w jego egzekwowaniu.
- Transkrypcja
- Tłumaczenie
Sigismundus Dei gratia rex Polonie, magnus dux Lithuanie, Russie, Prussie, Masouie etc. dominus et heres, universis et singulis, quorum interest manifestum facimus, quod questi nobis fuissent famati proconsul et consules civitatis nostrae Lublinensis de capitaneo suo, magnifico Joanne de Thanczin castellano Woiniciensi et curiae nostrae marschalco, quod eis contra antiquitus, observatam consuetudinem et usum et lictatores seu prosenetas eligendi constituendique et advenas mercatores ac negociatores Christianos et Judeos iudicandi potestatem et facultatem adimeret pro que se usurparet. Praefatus vero magnificus castellanus Woincesnis alegasset se id fecisse et facere pro bono et commodo cum nostro castri Lublinensi et officialium eius. Nos et si proventus et commoda dum e bonis nostris per eorum capitaneos augeantur libenter videmus tamen ea cum hominum nostroum damno et pre[iu]dicio a[ugeri…] volumus, neque aequum censemus et proinde cum in ea potestate et facultate licitatoreque, seu prosenetas eligendi et constituendi ac mercatores et negociatores tam Christianos, quam etiam Iudeos iudicandi proconsul et consules Lublinenses antea fuere cumque ad mult[…] et iudicium magis aptius et electio prosenetarum et iudicio memoratorum pertinere, quam ad ius et officium civile videatur. Illos et a [s]uos pro tempore existentes consules Lublinenses hac in potestate conservandos duximus et relinquendos conservamusque et relinquimus presentibus perpetuo […] et decernentes prefatos proconsulem et consules presentes et futuros et neminem alium ea potestate et facultate prosen[etas, seu] licitatores eligendi constitudenique ac mercatores negociatoresque tam Christianos, quam etiam Judeos et alios quosvis iudicandi semper uti habere et eam perpetuo manutenere et exercere absque omni impedimento et contradictione tam presentis, quam etiam pro tempore existentes, capitanei cui prefati capitaneo, si voluntarie et ultro decedant nonnihil, de tempore et commode sua condorcetur, alius illis ab usum privilegii obicere non possit et si obiecerit nihilominus, ut pro civibus et pro privilego iudicetur decrevimus. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium hec scribi signoque nostro communiri fecimus. Datum Vilne pridie sanctos Simonis et Iude apostolorum, anno Domini millesimo quingentesimo quadragesimo primo, regni nostri anno tricesimo quinto.
Samuel episcopus Plocensis et vicecancellarius subscripsit.
Relatio reverendi in Christo patris domini Samuelis Maczieiowsky episcopi Plocensis et Regni Polonie vicecancellarii.
Zygmunt z łaski Boga król Polski, wielki książę Litwy, Rusi, Prus, Mazowsza itd. pan i dziedzic, wiadomym czynimy wszystkim i pojedynczym, których to dotyczy, że poskarżyli się nam słynni burmistrz i rajcy miasta naszego lubelskiego na starostę swego, wspaniałego Jana z Tęczyna kasztelana wojnickiego i dworu naszego marszałka, że im wbrew dawnemu i przestrzeganemu zwyczajowi i użytkowi licytatorów czyli pośredników wybieranych zwyczajowo i przyjezdnych kupców i negocjatorów chrześcijańskich i żydowskich władzę i upoważnienie sądzenia odmawia, zaś za to dla siebie [ją] uzurpuje. Wspomniany, kasztelan wojnicki odpowiedział, że on to czynił i czyni dla dobra i wygody, naszego grodu lubelskiego i jego urzędu. My chętnie widzimy, jeśli dochód i pożytki przez tegoż starostę wzrastają, jednak, gdy ludziom naszym szkoda i strata się powiększa […] pragniemy, aby nie było równym i dlatego, gdy w tej władzy i upoważnieniu licytatorów, czyli pośredników wybór oraz zwyczaj sądzenia i kupców i negocjatorów tak chrześcijańskich, jak również żydowskich burmistrz i rajcy lubelscy wcześniej posiadali do […] i sąd bardziej właściwy i wybór pośredników oraz sąd nad wspomnianymi, który przynależy do prawa i urzędu miejskiego. Im i tym będącym stosownie do okoliczności rajcom lubelskim w tej władzy zachowując nakazujemy i zachowawszy ustanawiamy i pozostawiamy niniejszym na wieczne czasy […] i określając, że wspomniani burmistrz i rajcy obecni i przyszli, a nikt inny w tej władzy i upoważnieniu pośredników, czyli licytatorów wybór i zwyczaj sądzenia oraz kupców i negocjatorów tak chrześcijańskich, jak również żydowskich i innych jakichkolwiek zawsze mają używać i ją [władzę sądową] dzierżyć i wykonywać bez żadnej przeszkody czy sprzeciwu tak obecnych, jak również będących stosownie do okoliczności starostów, którym starostwo jeśli chętnie i ponadto całokowicie ustąpią, dla czasu i ich wygody dokładnie poznają, innym ich przywilejem stanąć naprzeciw nie mogą, a jeśli mimo wszystko się sprzeciwi [ktoś z nich], ustanawiamy, aby dla mieszczan i przywileju był sądzony. Na świadectwo i wiarę wszystkiego i pojedynczego nakazaliśmy, aby to zostało spisane i naszym znakiem umocnione. Dane w Wilnie, przed świętymi Szymonem i Judą apostołami, roku Pańskiego tysiąc pięćset czterdziestego pierwszego, roku naszego [panowania] trzydziestego piątego.
Samuel biskup płocki i podkanclerzy podpisał.
Z relacji pełnego czci dla Chrystusa ojca pana Samuela Maciejowskiego biskupa płockiego i Królestwa Polski podkanclerzego.
Oryg., perg., 39,5 x 21,2 cm, zachowany dobrze; inicjał „S”; j. łac.
Pieczęci brak, pasek perg.
Pod tekstem: relacja i podpis Samuela Maciejowskiego, podkanclerzego.
Na marginesie (z prawej): „de mercatoribus”.
Na odwrocie: „Decretum inter magistratum et Tenczynski Domini Regis Sigismundi”; „Pro civitate Lublinensi”; „NB 46tum priuilegium in quo continetur mercatores non in foro castrensi sed in foro civili consulari justificari debent Anno Domini 1541 (pridie F. S. Simonis et Jude Ap. – dopisane później); „No 106to” (sumariusz z r. 1836).
2 kopie z XVIII w., nie uwierzytelnione.
Odpis: AGAD, MK, sygn. 62, s.351-353; reg.: KmL, sygn. 248, s.33; AmL, sygn. 151, nr 120.
Druk: Riabinin, nr 179; MRPS, IV nr 20656.
Wykaz, 71; DmL, sygn. 83.